Caleidoscoop

Various Artists: Backyard

[cd+dvd, Morr Music/Konkurrent]

Rock-u-mentary, de zogeheten documentaire over rock(bands/muziek), kunnen me meestal gewoon gestolen worden. Naar muziek kijken, behalve live op een podium, is niet mijn hobby. Maar als regisseur Árni Sveinsson dan komt met een film over de scene in Reykjavik ben ik als vanzelf geïnteresseerd. Al jaren verwonder ik me namelijk over die creativiteit die als het water uit de geisers daar als vanzelf omhoog lijkt te borrelen. IJsland telt net meer dan 300.000 inwoners -zeg maar ongeveer zoveel als de stad Utrecht- en toch zijn de er per vierkante cm meer bands die het ver schoppen. En ook nog eens met kwalitatief hoogwaardige muziek. Sveinsson wil vooral schetsen hoe de rijke creatieve geest van Reykjavik tot stand is gekomen en viert dat met deze film. De boodschap in de film is al snel duidelijk: het gebeurt omdat ze gewoon lol maken! Dat is nogal een tegenvaller, nu is het geheim nog niet doorgrond. Wel wordt duidelijk waar Mart Smeets zijn truien vandaan heeft, maar dat is het dan. Árni Rúnar Hlöðversson (FM Belfast) heeft na een succesvol concert namelijk het lumineuze idee om in zijn kleine achtertuin een mini festival te organiseren. In een dogma-achtige setting wordt de film rondom zijn huis, omgetoverd tot festivalterrein, gefilmd. Je bent er als het ware echt bij, wat wel mooi gedaan is. De diverse geïnterviewde bands geven ook aan dat ze niet weten of er sprake is van een bepaalde scene, behalve dat ze een zeker enthousiasme delen. Misschien is er ook geen vinger op succes te leggen? Misschien is het zo dat Nederlanders gewoon beter kunnen schaatsen en IJslanders beter muziek kunnen maken? De bands die hier de revue passeren lijken eigenlijk ook niet op elkaar. De screamo/hardcore-band Reykjavík! grapt hier ook dat ze eindelijk eens het voorprogramma van Múm vormen. Of wat te denken van de funky, glamrock formatie Retro Stefson die werkelijk swingt als een tierelier. Het is ook voor het eerst dat ik donkerkleurige IJslanders zie; in deze geweldige band is dat een tweeling. Naast deze documentaire op dvd krijg je ook een cd met de live nummers van de deelnemende bands. Naast de genoemde 3 zijn ook Borko, FM Belfast, Sin Fang, Hjaltalín en Prinspóló van de partij. Het is een mooi feestje geworden met een kijkje in de achtertuin van wat Reykjavik zo bijzonder maakt. Maar zoals vaker met muziek moet je er gewoon maar naar luisteren.

Luister Online:
Backyard (albumsnippers)

door Jan Willem Broek

PAS - Pure Energy Output Sessions / Experimental Audio/Video Compositions Volume 1

[cd + dvd, PAS Records]

Zo nu en dan kom je in contact met projecten die compleet van de buitencategorie zijn, maar waarvan release na release zorgen voor een waar luisteravontuur. Zo’n bijzonder project, band mag je het eigenlijk niet noemen, is PAS (Post Abortion Stress), die ik al sinds het begin van deze eeuw volg. Het project start in 1995 door de New Yorkse muzikant en videokunstenaar Robert L. Pepper. Pepper besluit dat het open collectief moet worden naast de vaste leden Amber Brien, Jon “Vomit”Worthley, Michael Durek en Will Seesar. Voor de rest zijn het steeds weer verschillende muzikanten vanuit de hele wereld en tevens met een wisselend instrumentarium die de koers en het geluid bepalen van de diverse releases. Dat kan dus betekenen dat ze de ene keer meer de ambient kant opgaan en een cd verder juist meer in de avant-gardistische hoek te vinden zijn. Maar meestal is het een combinatie van dingen en brengen ze intrigerende collages en soundscapes die in geen categorie onder te brengen zijn. In het verleden hebben Z’EV, Philippe Petit, Steve Beresford, Hati, Gay Tiger, The Vultures, Brandstifter, Magnetica Ars Lab, London Concrete en nog heel veel meer geparticipeerd. De groep muzikanten organiseert ook zogeheten Experi-MENTAL avonden en jaarlijks ook een festival met diezelfde naam. Ze hebben inmiddels zes cd’s dan wel cd-r’s in eigen beheer uitgegeven. Gezien het hoge niveau is dat een behoorlijke prestatie en evengoed merkwaardig dat niemand ze ooit opgepikt heeft. Inmiddels zijn ze toe aan hun zevende cd Pure Energy Output Sessions. Voor de verandering hebben ze die enkel gemaakt met de harde kern. Het is één van hun meer experimentele cd’s geworden. Ze brengen een mengelmoes aan traditionele instrumenten om niet-traditionele muziek mee te maken en doen omgekeerd iets dergelijks met elektronica. Dat mengen ze vrolijk door elkaar waardoor er een soort surreële wereld ontstaat, mede ondersteund door de dronken fluiten en delirante vocalen die zo nu en dan opdoemen. Als een ingewikkeld patchwork wisselen muziek en non-muziek elkaar af. De ene keer is het sereen en diepgravend, op andere momenten kakofonisch, psychedelisch, angstaanjagend of gewoonweg spannend. Een track zoals “Piano Music For Volcano Eruption” heeft wat dat betreft een heel veelzeggende titel. Het is een performance of beter een belevenis maar dan op cd. Geen kop of staart, maar (bij voorkeur) onder de koptelefoon achterover zittend en je op prettige en verrassende wijze laten overrompelen door caleidoscopische klanken. Fans van Faust, Coil, When, Zoviet*france, Amon Duul, Nurse With Wound, The Legendary Pink Dots, Human Greed en Volcano The Bear komen hier absoluut aan hun trekken. Het is compleet uniek, biologerend en weergaloos wat PAS hier ten gehore brengt.
Om hun live karakter kracht bij te zetten en over te brengen, hebben ze ook de dvd Experimental Audio/Video Compositions Volume 1 uitgebracht. Hierop staat ouder materiaal voorzien van beelden, iets dat ze live ook altijd doen. Een David Lynch film verbleekt er bijna bij, zo surreëel en abstract zijn de beelden. De muziek erbij is van hetzelfde hoogwaardige niveau van hun cd’s. Daarnaast staan er twee live optredens waarbij ze ook diepe indruk weten te maken. Meer dan een uur weten ze je compleet te overdonderen en in hun greep te houden met hun oude materiaal dan wel optredens. Hopelijk krijgt deze fenomenale groep eens de aandacht die het verdient.

Luister Online:
Pure Energy Output Sessions (album)

door Jan Willem Broek

Machinefabriek - Nerf / - Slovensko / - The Breathing Bridge / - De Jonge Jaren 2001-2004 / - Instuif (met Sabine Bürger)

[3x 3”cd-r/ 1x download/ 1x dvd-r, Machinefabriek]

Zijn het niet de herfstbladeren die in grote getale vallen, dan is het wel de ontluikende lentebloesems die de kop opsteken als Machinefabriek releases. De succesfabriek van Rutger Zuydervelt blijft op volle toeren draaien, waarvan we nu weer de vruchten mogen plukken. Hij heeft een herkenbaar desolaat maar ook feitelijk geluid, maar zijn output varieert van puur elektronische experimenten tot gitaarambient en veldopnames.
Laat ik beginnen met Nerf. Dit is een mini cd in een schattige 3” jewelcase van bijna 22 minuten waarop 3 composities te vinden zijn. De eerste “Sluimer” is een minimaal stuk op de akoestische gitaar dat gedomineerd wordt door de flageolettonen en stiltes. Rutger weet naast de prachtige klanken hiermee een ongelooflijke spanning op te bouwen. In het tweede stuk “Ax” gaan die klanken langzaam vergezeld van zachte glitches en klanken uit de elektrische gitaar en vormt er zich een soort ambient die wonderschoon en desolaat is. Tot slot krijg je nog “Nerf” waarin hij metalige geluiden en duistere fluisterdrones toevoegt. Het klinkt als een minimale hybride van Mark Hollis, Svarte Greiner, Tim Hecker en Philip Jeck of zoiets. Een ijzersterk plaatje dat je werkelijk aan de grond weet te nagelen.
De mini Slovensko, ook in een 3” jewelcase, bevat de vijf tracks “Slovensko I” tot en met “V” die net rond de 14 minuten klokken. Deze release is overigens ook verkrijgbaar op 7” op het Eat Sleep Repeatlabel. Het bevat veldopnames gemaakt in, wel dat zal niemand verbazen, Slovenië. Hij verwerkt geluiden van verkeer, stemmen, honden, radio dan wel televisie en meer tot fraaie musique concrète-achtige klanklandschappen. Hij geeft er de typische Machinefabriek draai aan, maar ter referentie kan je denken aan Robert Normandeau, Philip Jeck, Loren Nerell en Francisco Lopez. Een prachtig reisdocument dat veelzeggender is dan de gemiddelde vakantiekiekjes.
De wederom in dezelfde verpakking als de andere twee releases gestoken The Breathing Bridge bevat twee lange soundscapes van elk 10 minuten. De eerste, “The Breathing Bridge”, bevat veldopnames van de Erasmus brug in Rotterdam. Dat zowel van het verkeer als de omgevingsgeluiden. Met elektronica manipuleert hij deze geluiden tot ijzig desolate en soms robuuste ambient en musique concrète. De tweede track “The Breathing Water” is een dergelijk opgebouwd stuk maar dan met opnames van de Nieuwe Maas. Het resultaat van dit nummer is nog overweldigender dan eerste door de af en toe opkomende, kolkende klanken die een mix lijken van zwaar stromend water en heftige elektronische klanken. Het bij de keel grijpende geheel bewijst eens te meer de grote klasse van Machinefabriek.
De 3 genoemde releases zijn allen groots en zeer verschillend en dat maakt de muziek van Rutger ook zo uniek. Ik ken geen artiest in de wereld die dit op deze wijze allemaal kan. Dat hij heel anders begonnen is bewijst zijn compilatie De Jonge Jaren 2001 - 2004 wel; de tijd dat onze Machinefabriek nog een Machinefabriekje was. Je krijgt 18 tracks inclusief de artwork voor helemaal noppes, want je kunt het gewoon allemaal downloaden. Uiteraard is het slechts een fractie van zijn oude tracks. Hij heeft voor ons een selectie gemaakt van 40 cassettes vol muziek. De muziek op deze verzameling is veel meer een combinatie van IDM, wave en glitch die doet denken aan Autechre, Funkstörung en Boards Of Canada, zij het dat het gevoel voor desolate atmosferen er dan ook al inzit. Het is muziek met heuse beats, lekker gruizige elektronica en stemsamples, die zich ook gemakkelijk laat meten met de grotere artiesten der aarde. Wat de muziek al anders maakt is dat er ook avant-gardistische elementen met geluiden van onder meer blaasinstrumenten inzitten. Een heel bijzondere gift van ruim 50 minuten, die een volwaardige cd release meer dan rechtvaardigen zou.
Tot slot is er nog de dvd-r die hij samen met de Duitse video artieste Sabine Bürger heeft gemaakt. De dvd bevat 20,5 minuut langzaam evoluerend beeld en geluid. Het beeld is of lijkt in ieder geval op een sneeuwbui en heeft hetzelfde effect als je verrast wordt door de eerste dikke sneeuwvlokken die in de winter weer uit de lucht vallen. Een biologerende gebeurtenis vind ik dat altijd en dat is met het fraaie videowerk van Sabine niet anders. De filmische muziek die het midden houdt tussen ambient en glitsch heeft in feit datzelfde effect. Steeds weer herhalende beelden en geluiden, die toch telkens weer net iets anders zijn door hetzij een ander valpatroon of een versnelling dan wel vertraging. Subliem en hypnotiserend!
Nu is er al een hoop langsgekomen, maar vrees niet want binnenkort ziet Daas het licht op Cold Spring met nieuw werk (met hulp van onder meer Richard Skelton) en materiaal dat eerder op een aantal (nu niet meer te krijgen) 3”-es is verschenen.

MP3’s:
Slovensko I
Slovensko II
Luister Online naar de overige releases:
Klik op de betreffende release en luister naar fragmenten
Download De Jonge Jaren:
Klik op A Downloadable Gift

door Jan Willem Broek

Jem Cohen & Vic Chesnutt with members of Silver Mt. Zion - Evening’s Civil Twilight In Empires Of Tin

[dvd, Constellation/Konkurrent]

De kansen dat Godspeed You! Black Emperor ooit weer uit zijn slaap ontwaakt lijken met de dag kleiner te worden. De vraag is natuurlijk of dat erg is. Aan de ene kant wel, want de band heeft een uniek, imponerend en wonderschoon geluid, maar aan de andere kant levert dit een hoop zeer interessante nieuwe projecten en initiatieven op. Bovendien is hun inspiratie wellicht opgedroogd. Vic Chesnutt heeft zich op zijn prachtige album North Star Deserter (2007) bijvoorbeeld laten begeleiden door leden uit die moederband, die zich omgedoopt hebben tot Silver Mt. Zion (Memorial Orchestra & Tra-la-la Band With Choir). In dat zelfde jaar heeft filmmaker Jem Cohen de opdracht gekregen van het jaarlijkse Internationale filmfestival in Wenen, de zogeheten Viennale, de slotfilm te maken. Dat is Evening’s Civil Twilight In Empires Of Tin geworden, een film gebaseerd op het boek Radetskymars (1932) van Joseph Roth. De muziek bij de vertoning van deze film is live uitgevoerd door Vic Chesnutt met leden van de Silver Mt. Zion (Thierry Amar, Eric Craven, Efrim Menuck, Jessica Moss, David Payant), Guy Picciotto (Fugazi) en T. Griffin & Catherine McRae van The Quavers. Zij zitten op het podium en achter hen draait de film. Dit alles is vastgelegd op dvd. Het begin is raar, want je kijkt als één van de bioscoopgangers naar het geheel, maar dan wordt er ingezoomd en weten zowel de indrukwekkende, meditatieve beelden over de teloorgang van keizerrijken als de experimentele muziek van Chesnutt en de zijnen je volledig in te pakken. In alle opzichten is deze dvd prachtig vormgegeven.

door Jan Willem Broek